Geweldloosverzet in Hebron

Na alle lezingen van de afgelopen week hebben we vanochtend voor het eerst actief vredeswerk gedaan. Althans als je het luisteren en doorvertellen van de verhalen geen vredeswerk vindt; wat het natuurlijk wel is! Misschien wel meer dan het tellen van mannen, vrouwen, jongens, meisjes en de leerkrachten door de checkpoints. In elk geval is het anders. Voor het twaalfde jaar telt het CPT van 7.00 - 8.00 uur de mensen bij checkpoints die op de route liggen om op school te komen. We werden in vier verschillende groepjes verdeeld en zijn onder leiding van een lid van het team dat hier drie maanden verblijft naar vier verschillende plekken gegaan. Met de verzamelde gegevens wordt gekeken of er bepaalde trends afgeleid kunnen worden. Deze gegevens worden doorgegeven aan Unicef en Save de Childeren.
Nadat het uur verstreken was ging ik met mijn groepje naar de crèche. De kinderen hoeven niet meer gehaald te worden. Wel is het belangrijk dat we duidelijk langs de afzetting van de nederzetting lopen om duidelijk te maken dat het CPT aanwezig is. Wat mij opvalt is dat er van de ongeveer 17 kinderen die er vorig in een klas zaten er nu nog slechts 9 kinderen naar de kindergarten gaan. Volgens de lerares komt dat mede doordat deze crèche te dichtbij een nederzetting ligt. Daarnaast wonen steeds meer jonge gezinnen niet meer in het centrum van de stad en kiezen zij voor een opvang die dichter bij hun huis ligt. Met haar zijn we benieuwd hoelang zij op deze plek de opvang kan verzorgen. Als zij vertrekt is de kans groot dat het pand, dat letterlijk tegen de Ibrahim moskee gebouwd is, gebruikt gaat worden door de bewoners van de nederzetting.
Na het ontbijt wandelde we naar het huis van een Palestijn, die in een gebied dat door checkpoints is afgesloten. Het is voor Palestijnen alleen toegankelijk is als zij er wonen. Onderweg worden we uitgenodigd door een Palestijn die zo’n enkele meters van een nederzetting woont. Vanaf zijn dak hebben we een goed uitzicht op het gebouw. De bewoner excuseerde zich voor de ijzeren schermen voor het raam, maar dat was nodig om te voorkomen dat er van alles bij hem door de ruiten gegooid werd. Met name toen hij een Palestijnse vlag had opgehangen aan zijn huis vloog er van alles door de ruiten. In Israël en Palestina hangen er overigens zo wie zo veel vlaggen. Alle nederzettingen en huizen van Israëliërs hebben vlaggen hangen. De Palestijnse vlaggen zie je voornamelijk geschilderd op de muren.
Inmiddels kwam onze gastheer ons tegemoet lopen en leidt hij ons uitgebreid rond in het gebied waar hij woont. Onderweg zien we verschillende keren dat er moeders wat zenuwachtig door hun tuin wandelen. Volgens onze gastheer komt dit omdat rond dit tijdstip de kinderen thuis komen. En dat het altijd afwachten is of dat deze dag ook gebeurd. Vorige week kwamen de kinderen later thuis omdat ze lang bij het checkpoint werden vastgehouden. De meeste van hen mochten passeren toen de kinderen van de kolonisten thuis waren. Op deze manier was de kans het kleinst dat rond het loofhuttenfeest ongeregeldheden zouden uitbreken. De feestdagen zijn extra gevoelig voor eventuele schermutselingen.
Verderop werden we uitgenodigd om achter een muur het dak op te gaan. Daar hadden we een prachtig uitzicht over de stad. Vanaf die plek viel mijn oog op een half afgebouwd pand. Op mijn vraag wat dat ging worden kreeg ik als antwoordt: “ niets”. Het pand staat te dicht op de muur om te wonen of te werken. En terwijl ik op een betonnen muurtje werd gewezen kreeg ik te horen dat dit een schuilplaats was waarachter soldaten af en toe op de bouwvakkers hadden geschoten waardoor er nu niemand meer in de flat wilde wonen.
Een eindje verderop werden we gespot door een klein Palestijns jongetje van ongeveer 3 of 4 jaar oud. Hij stond in de opening van een schutting. Verlegen lachte hij ons tegemoet om contact met ons te maken. Zijn blik en gedrag zal ik niet meer vergeten. Een soldaat die op wacht stond was achter ons aan gelopen. Toen het jongetje hem in de gaten kreeg verstarde zijn gezicht en keek angstig in de richting van de soldaat van een jaar of 19. Hij deed een stap naar achteren en boog af en toe langzaam naar voren om te zien of de soldaat er nog was. Uiteindelijk verdween het jochie achter de schutting.
Vlak bij zijn huis werden we gewezen op een bouwsel van drie zeecontainers. “Dat waren de eerste nederzettingen” in Hebron. Joodse mensen die kwamen bidden. Eerst 1 gezin. Binnen een wek waren het er 3. Daarna hebben zij een appartementencomplex gebouwd in een korte tijd 10 gezinnen woonden. Met de meer vriendelijke bewoners heeft hij geen contact. De meer agressieve stadgenoten maken het leven hard voor hem. Toch wil hij niet weg gaan, zodat de overheid kan zeggen dat hij “vrijwillig” is verhuisd. Inmiddels is hij wel een groot deel van zijn olijfbomen en druiven struiken kwijt. Ook zitten er verschillend kogelgaten in de muur van het huis en heeft hij tralies voor de ramen geplaatst om te voorkomen dat dat er stenen of flessen door de ramen worden geworpen. werden we gastvrij ontvangen. Daar vertelde hij over de komst van de eerste nederzettingen die gebouwd werden.
Inmiddels zijn we bij zijn huis aangekomen. Nu al zijn we onder de indruk van alle informatie die we hebben gekregen. Toch weet hij ons binnen zeker nog een uur te informeren over de verschillende manieren waarop hij geweldloos in verzet komt tegen de druk die hij in zijn leefomgeving ondervindt. Zoals het moment waarop hij met vele anderen op vrijdag middag met zo veel mogelijk vrienden wil lunchen. Omdat niet alle Palestijnen bij hem thuis mogen komen organiseert hij de maaltijd direct voor het checkpoint. Er kwamen honderden mensen waardoor de lunch om 15.00 uur nog in volle gang was. De soldaten werden daardoor steeds zenuwachtiger. Vanaf die tijd kwamen namelijk de Israëlische schoolkinderen thuis om sabbath te vieren. Alleen met zoveel mensen voor het checkpoint konden zij nooit hun huis bereiken in dit afgesloten gebied. Om 17.00 uur, toen de sabbath al begonnen was, was de lunch van de Palestijnen achter de rug en konden de kinderen naar huis.
Inmiddels was de zoon van onze gastheer bij ons komen zitten. We vroegen hem wat hij ervan vond dat zijn vader zich op deze manier inzette om op deze plek te blijven wonen. Deze zoon was net terug gekomen uit Frankrijk waar hij Engels heeft gestudeerd. Hij antwoordde daarop dat volgens hem de stijd tegen de onderdrukking niet in Palestina gevoerd moest worden. In dit land worden Palestijnen niet gezien of en de rechten niet erkent. De dialoog zal gevoerd moeten worden op plaatsen waar de Palestijnse stem gehoord wordt. Waarbij het zijn wens is dit in de VS te mogen doen. Het was bijzonder te horen hoe de volgende generatie zich aan het voorbereiden is op de volgende stap in in het proces naar erkenning van de Palestijnse rechten. Wij bedankte de familie voor de gastvrijheid en de verhalen. Onze gastheer zei daarop: “iedereen is welkom bij mij moslims, joden en christenen. De mensen die op een gewelddadige manier hun aanwezigheid laten gelden zijn extremisten. Dat zijn geen moslims, joden of christenen. Dat zijn mensen die het geloof misbruiken voor hun eigen belangen ten koste van anderen.”
Na dit bezoek gingen we weer richting het appartement en hadden we de middag om de stad beter te leren kennen.
Om 16.00 uur kwam er een afgevaardigde van het Hebron Defence Commision. Behalve dit vrijwilligerswerk werk hij bij de mensenrechten organisatie Al Hac. Om enig inzicht te krijgen hoe de situatie in Hebron is begint hij zijn verhaal met te vertellen dat de stad ruim 4000 jaar oud is. Vandaag de dag wordt de stad in tweeën gesplitst door inmiddels 7 nederzettingen. Op verschillende manieren maken de nieuwe bewoners duidelijk dat zij graag met meer mensen naar de stad willen komen om er te wonen. Zo zijn er bijna wekelijks bijeenkomsten voor geïnteresseerden. Het aantal checkpoints is het laatste jaar verder uitgebreid. Dit geldt ook voor het aantal wegblokkades. Waardoor het de Palestijnse bevolking steeds moeilijker wordt gemaakt om zich te verplaatsen. Om hiermee om te gaan doet onze gast de uitspraak: “waar ongerechtigheid wet wordt, wordt verzet een plicht.”
Medewerkers van het HDC doen dat door te helpen met de olijfoogst, demonstraties te helpen organiseren tegen de bezetting, kinderen mee uit te nemen voor de nodige afleiding en zo mogelijk mensen ondersteunen die solidair zijn met Palestijnen.
Op de vraag of er veel mensen betrokken zijn bij de acties komt een ontkennend antwoord. Daarvoor hebben de bewoners teveel het gevoel dat het voeren van actie geen zin heeft. In Israël is de strijd extra gecompliceerd omdat Palestijnen niet alleen tegen het zionisme strijden, maar ook tegen het kapitalisme. Met name de “bank of palestine” is een krachtige opponent. Deze bank heeft in het verleden veel leningen uitgegeven met rentes die niet zijn op te brengen. Daarnaast gaat voor het aanstellen van nieuwe werknemers de voorkeursstemmen naar vrienden, bekenden en vooral familie in plaats van deskundigen die elkaar kritisch kunnen en willen aanspreken ten dienst van het land. Regelmatig laten de verschillende overheidsinstanties, grote bedrijven en andere gezaghebbende instellingen wel van zich horen, alleen doen ze dat gescheiden van elkaar. De organisaties praten nooit met elkaar. Het gevolg is dat de mensen zelf zich bevestigd voelen alleen te staan. Op de vraag wat zijn droom is, werd het stil. Voorzichtig zei hij zachtjes: me met alle inwoners van Palestina en Israël vrij me te kunnen bewegen naar en in Jeruzalem.
“Next year in Jeruzalem!”
Ons laatste spreker van vandaag was onze buurvrouw. Zij runt een kinderdagverblijf boven het CPT appartement. Ze begon haar verhaal met de mededeling dat wij waarschijnlijk al verschillende keren gehoord zouden hebben dat het leven moeilijk is. Maar, zo ging ze verder, er gebeuren ook goede dingen in Hebron. Laat me jullie mijn verhaal vertellen: “ik opgegroeid in Jeruzalem en heb Engels en psychologie gestudeerd. Daarna ben ik enkele jaren docent Engels geweest. Na de intifada is ze hiermee gestopt om op een geweldloze manier een bijdrage te leveren aan de strijd. Zij zag de stress van de kinderen zocht met het YMCA naar een ruimte om deze hulp te geven. In haar verlangen om dingen te recyclen was één van haar acties oude koelkasten te verzamelen. Met gemeenschappelijke krachten werden deze naar het dak gebracht van het het huis dat ze had kunnen vinden voor haar project. In de koelkasten ging zij groenten, kruiden en bloemen verbouwen. Hierdoor was er voldoende eten en waren de konden met iets positiefs bezig, iets wat zorg nodig had. De oude plastic waterflessen blijen goed te voldoen om water op de vangen dat druppels bewijs de grond vochtig houdt. Daarnaast ontwikkelde ze programma’s om met spel, drama en het vertellen van verhalen trauma’s te verwerken. Een ander project dat goed functioneert is het handwerkprogramma. De vrouwen kunnen thuis blijven en tussen de huishoudelijke werkzaamheden door allerlei producten maken. Deze worden door onze buurvrouw verzameld en overal waar zij maar kan te koop aangeboden.
Inmiddels is de situatie in Hebron niet meer zo gewelddadig, maar wel verslechterd. Dit is vooral te danken aan het feit dat het aantal acties van de Israëlische leger zijn toegenomen en de locaties daarvan niet zijn in te schatten.
Op de vraag op grond waarvan zij dit allemaal onderneemt antwoord de gedreven vrouw: “dit is mijn land. Ik houd van mijn land. En in mijn geloof!”
Ondanks de “vrije”middag was het een lange dag met de nodige informatie. Met opnieuw aanvullende verhalen. Ook al zijn ze niet langer nieuw voor mij.