Schokkende uitzichten

Terugkijkend op deze eerste delegatiedag realiseer ik me dat vandaag de derde soort reis is begonnen. Hoewel de verschillende reizen een beetje door elkaar heenlopen zou ik de eerste reis willen beschrijven als een natuurreis. Het groene noorden met indrukwekkende vogels en de woestijnlandschappen in het zuiden. De tweede reis heeft dan vooral een spiritueel karakter met als hoogtepunt de verscheidenheid van geloven in Jeruzalem. Waar ik op verschillende manieren de liturgie heb beleefd. In datzelfde Jeruzalem is de politieke reis nu ook zichtbaar geworden.
Het is voor mij erg wennen te zien hoe in deze stad autowegen worden aangelegd, wijken worden gebouwd, muren verschijnen en andere stukken grond juist leeg blijven. Afhankelijk van degene die je rondleidt door deze stad krijg je een eigen verhaal te horen.
Onze gids vertelde dat hij zich enige jaren geleden had aangesloten bij "Breaking the Silence". De joodse organisatie waar de soldaten aan de wereld zijn vertellen onder welke omstandigheden zij hun werkzaamheden hebben verricht tijdens de diensttijd. Gezien de snelheid, de veelheid en de complexiteit van het geheel op deze enkele vierkante kilometers kan ik slechts een deel van deze excursie vertellen en laten zien om een indruk te geven van mijn ervaring.
Vanuit het joodse deel van de stad reden we vanuit het westen naar het zuiden. Terwijl de gids zich in het kort aan ons voorstelde zag ik buiten mooi aangelegde schone straten met brede stoepranden. Plotseling hielden de stoepranden op en lag er veel vuil in de berm. De huizen waren lager en was af en toe een open plek met puin. Het was de grens tussen het joodse West Jeruzalem en het sinds 1967 Oost-Jeruzalem. Sinds die tijd geeft de Israëlische overheid de vergunningen af voor nieuwe woningen. Om inzicht te krijgen op de contouren van te landschap werd de bus aan de kant gezet en hadden wij en mooi uitzicht over Bethlehem. Rechts van de stad lag de doorgaande weg naar Jeruzalem met aan ander andere kant olijfboomgaarden. Aan weerszijde van de weg was een deel van de muur neergezet. De gids vertelde dat de olijfbomen helaas niet verzorgd werden omdat de eigenaren uit Bethlehem hun boomgaarden niet meer konden bezoeken. Als Palestijnen kregen zij geen vergunning om langer dan één dag achter elkaar vanuit militair gebied naar Jeruzalem te gaan. Om je boomgaard te onderhouden en de oogst binnen te halen zijn vele dagen meer noodzakelijk. Nadat we weer in de bus waren gestapt kregen we de kaart te zien waar de grens loopt zoals die in 1948 is afgesproken en hoe die zich op dit moment door het land kronkelt met regelmatig een eilandje waar de kolonisten wonen. In een redelijk snel tempo zijn er met toestemming van de autoriteiten huizen gebouwd, in de hoop dat deze gebieden bewoond zouden worden door religieuze joden. Dit is alleen gebeurd in het gedeelte dat vlak bij de oude stad ligt. Vlakbij de klaagmuur en joodse scholen. Voor het overgrote deel zijn de mensen naar deze huizen gekomen omdat zij door de subsidies zich op deze plek een aangrenzende tuin of dakterras konden veroorloven. Voor ons was zichtbaar dat deze huizen op een plaats stonden die een mooi overzicht hadden over de vallei. Volgens onze gids was hiertoe besloten om op die manier goed zicht te hebben op hetgeen in het dal gebeurde. Een eindje verderop, als de stoepranden weer zijn ophouden en de huizen lager, worden de plekken zichtbaar waar ooit huizen maar nu zijn gesloopt. Panden die er waren neergezet omdat de vergunning op zich liet wachten, volgens de gids soms ruim 25 jaar. Om toch een plek te hebben om te wonen begonnen de mensen alvast een huis te bouwen. De bevolking groeide, de vergunningen bleven uit en de grond werd meer en meer gebruikt door de kolonisten. Er worden nu per jaar ongeveer 200 van dergelijke illegale woningen gesloopt. Welke huizen dat zijn horen de bewoners ongeveer een halfuur voor de sloop. Dat is de tijd die de bewoners krijgen om hun spullen te pakken en te vertrekken. Daarna gaan de bulldozers het pand met de grond gelijk maken.
Of de huizen in dit deel van de stad bewoond worden door Palestijnen is met name te zien aan de boiler op het dak en de zonnepanelen. De kans dat de elektriciteit uitvalt in Palestina is erg groot. Via de panelen en de boiler hebben de bewoners nog een beetje energie en warmwater.
De volgende stop was tegen de Palestijnse zijde van de 8 meter hoge muur. Volgens de autoriteiten kon deze wand niet beklommen worden. De gids haalde echter een foto te voorschrijven waarop te zien was hoe de mensen via een ladder naar boven gingen. Hij sprak er de woorden bij uit: bouw je een muur van 8 meter dan zijn er altijd mensen die een ladder maken die 0,50 centimeter lager is.
Tot nu toe hadden we muren en afzettingen gezien die ervoor zorgde dat nederzettingen tussen de Palestijnse huizen zijn gebouwd. Op deze manier stijgt volgens de gids het aantal inwoners van Jeruzalem in een gebied die de autoriteiten onder controle willen houden. Daarnaast zou met het toenemen van de joodse bevolking in Jeruzalem de kans afnemen dat de grens van 1948 zou worden hersteld. Als laatste kregen wij nog één manier te zien hoe het aantal Palestijnse bewoners van deze stad niet zou toenemen. De autoriteiten hebben de muur om een wijk geplaatst waar veel Palestijnen wonen. Na de bouw heeft de overheid dit gebied tot militair gebied verklaart. Daarmee zijn de bewoners van deze voorstad geen inwoners van Jeruzalem meer en zakt het aantal Palestijnse inwoners. De plannen voor de nieuwste uitbreiding van Oost-Jeruzalem is door de Amerikanen tegengehouden. Direct daarna heeft de Israëlische overheid bepaald dat het gebied een nationaal park is. Bij de inleiding had de gids al gezegd dat hij hoopte dat we een depressieve ochtend zouden hebben. Het is hem aardig gelukt.
's Midddags kwam er een vertegenwoordiger spreken over de BDS-beweging spreken. Deze Palestijnse organisatie uit 2005 pleit voor een boycot, desinvesteringen en boycot. Zij stellen zich ten doel:
- Het beëindigen van de bezetting;
- De erkenning van de rechten en de gelijkwaardigheid van de Palestijnse inwoners van Israël
- Het respecteren van de rechten van Palestijnse vluchtelingen om terug te keren naar hun bezittingen
Met een grote gedrevenheid vertelde deze van oorsprong Poolse jood over de werkzaamheden van deze organisatie. Hoe zij bedrijven als het Franse Veolia ertoe brengen zich terug te trekken uit de investeringen voor een lightrail-verbinding tussen de Israëlische nederzettingen. Via hun website zijn hier meer voorbeelden van te lezen.
https://bdsmovement.net
Kortom: ik heb een schokkende dag gehad. Eerst met de gids in de ochtend die aan de hand van de uitzichten over de stad, liet zien wat er volgens hem aan het gebeuren is en ,s middags een verhaal over de wijze hoe de staat Israël zich door geweldloze acties gedwongen wordt aandacht te geven aan de Palestijnen.
Heel wat om vannacht over na te denken. Zonder te vervallen in de onbelangrijke vraag of jenj voor of tegen Israël bent. En als ik dan toch moet kiezen, dan wordt ik met de woorden en beelden van vandaag dat ik vooral tegen de overheid ben. Maar daar heb ik al al veel langer een ambivalente verhouding mee.